Fertilizimi In Vitro (IVF)

Fertilizimi In Vitro (IVF) është një teknikë e asistuar riprodhuese, ku veza dhe spermatozoidi bashkohen jashtë trupit, në kushte laboratorike. Embrioni i krijuar transferohet në mitër për të rritur shanset e një shtatzënie të suksesshme. Kjo metodë ka ndihmuar miliona njerëz në të gjithë botën, veçanërisht çiftet që përballen me infertilitet. Më poshtë është një përshkrim i detajuar i procesit të IVF:

Procesi i IVF

Stimulimi i vezoreve

Qëllimi është të prodhohen shumë vezë për rimarrje, pasi jo të gjitha vezët do të fekondohen ose zhvillohen në embrione të qëndrueshme. Ky proces monitorohet përmes ultratingujve dhe testeve të gjakut që matin nivelet hormonale, duke rregulluar dozën e medikamenteve sipas nevojës.

Marrja e vezëve

Vezët mblidhen nga vezoret për fekondim përmes një procedurë që kryhet nën anestezi ose me qetësues. Një gjilpërë e hollë futet përmes murit vaginal drejt vezoreve për të aspiruar lëngun që përmban vezët, të cilat më pas dërgohen në laborator.

Fertilizimi: Në laborator, vezët dhe spermatozoidi bashkohen në një mjedis të kontrolluar. Në raste të infertilitetit mashkullor ose pas dështimit të një IVF-je të mëparshme, përdoret teknika ICSI (injeksioni intracitoplazmatik i spermatozoidit), ku një spermatozoid injektohet direkt në çdo vezë.

Kultura e embrionit:  Pas fekondimit, embrionet lihen të zhvillohen në laborator. Vlerësimi i embrioneve bëhet zakonisht në ditën e 2-3 pas fekondimit dhe në ditën e 5-6, kur ato arrijnë fazën e blastocistit me 100 qeliza.

Transferimi i embrionit: Embrionet e zgjedhura vendosen në mitër përmes një kateteri të hollë dhe fleksibil. Kjo është një procedurë e thjeshtë dhe pa dhimbje, e ngjashme me një Pap-test. Numri i embrioneve që transferohen varet nga faktorë si mosha e gruas dhe cilësia e embrioneve.

Mbështetja e fazës luteale: Kjo fazë është thelbësore për të mbështetur endometrin dhe për të rritur shanset e implantimit.

Testi i shtatzënisë: Rreth dy javë pas transferimit të embrionit, kryhet testi i shtatzënisë për të konfirmuar nëse embrioni është implantuar me sukses dhe ka filluar shtatzënia.

Pse përdoret IVF?

IVF përdoret për të ndihmuar çiftet që përballen me probleme të fertilitetit dhe për të arritur një shtatzëni të suksesshme. Disa nga arsyet më të zakonshme për përdorimin e IVF përfshijnë:

Steriliteti:

IVF ndihmon çiftet që nuk kanë arritur të mbeten shtatzënë pas një viti tentimesh.

Steriliteti femëror: përfshin çrregullime të ovulacionit, tubat fallopiane të bllokuara, endometriozën dhe moshën e avancuar.

Steriliteti mashkullor: përfshin numrin e ulët të spermatozoidëve, lëvizshmërinë e dobët dhe morfologjinë e parregullt.

Sterilitet i pashpjeguar: kur asnjë faktor infertiliteti nuk mund të identifikohet.

Steriliteti i faktorit tubal: kur tubat fallopiane janë të bllokuara, IVF anashkalon këto probleme.

Çrregullimet e ovulacionit:

Sindroma e vezoreve policistike (PCOS) dhe dështimi i parakohshëm i vezoreve ndikojnë në ovulacion, dhe IVF ofron një zgjidhje.

Endometrioza:

Kjo gjendje ku indet rriten jashtë mitrës mund të ndikohet negativisht në fertilitet. IVF ndihmon duke anashkaluar këto zona.

Infertiliteti mashkullor:

IVF përdoret për të adresuar probleme si numri i ulët i spermatozoidëve dhe morfologjia jo e rregullt.

Çrregullimet gjenetike:

IVF mund të përfshijë testimin gjenetik të embrioneve për të reduktuar rrezikun e çrregullimeve të trashëguara.

Pacientët me kancer:

Ata që kanë kryer kimioterapi ose rrezatim mund të ngrijnë vezët ose spermatozoidët përpara trajtimit, për të ruajtur fertilitetin e tyre.

Faktorët që ndikojnë në suksesin e IVF

Mosha: Fertiliteti bie me moshën. Gratë nën 35 vjeç kanë 40-50% sukses, ndërsa mbi 42 vjeç shkalla e suksesit bie nën 10%.

Shkaku i infertilitetit: Faktorët që çojnë në sterilitet ndikojnë ndjeshëm në suksesin e IVF.

Cilësia e embrionit dhe numri i embrioneve të marra.

Stili i jetesës, teknologjia e klinikës dhe përvojat e mëparshme me IVF gjithashtu kanë rol.

Rreziqet e IVF

Sindroma e Hiperstimulimit Ovarian: Shkaktuar nga medikamentet e fertilitetit, kjo gjendje mund të shkaktojë dhimbje barku, të vjella dhe gulçim në raste të rënda.

Shtatzani e shumëfishtë: Përdorimi i shumë embrioneve rrit shanset për binjakë ose më shumë, me rreziqe të lindjes së parakohshme dhe peshë të ulët.

Shtatzani ektopike: Në 2-5% të rasteve, embrioni mund të vendoset jashtë mitrës.

Defekte të lindjes: Shkalla është e ulët, por rritet me moshën e nënës.

Përdredhja e vezoreve: Stimulimi mund të shkaktojë zmadhim dhe përdredhje të vezoreve.

Gjendja emocionale: IVF është një proces stresues që mund të shkaktojë ankth dhe zhgënjim.

Dispozita e embrioneve të papërdorura: Çiftet duhet të vendosin për ngrirjen, dhurimin ose shkatërrimin e embrioneve, që mund të sjellin sfida emocionale dhe etike.